Inhoud

De cursus onderhandelen en bemiddelen bestaat uit drie delen.

In het eerste deel wordt het theoretisch onderhandelingsmodel van Mastenbroek uitgewerkt.  Naast de kennis van dit model spelen de attitudes en vaardigheden bij onderhandelen een grote rol. Doorheen de reflecties en oefeningen ervaren we onderhandelen als een grote evenwichtsoefening op een viertal dimensies: inhoud, sfeer, macht en relatie tot achterban. Er worden tips en suggesties aangeboden om het eigen onderhandelingsgedrag te verbeteren.

Het  tweede deel van de cursus focust op conflicthantering: Hoe komt een conflict tot stand, hoe kan dit escaleren en hoe kan je met conflicten omgaan? 

Van hieruit wordt de link gemaakt naar het derde deel van de cursus, namelijk bemiddelen als manier om met bepaalde conflicten om te gaan. Het volledige bemiddelingsproces wordt van A tot Z beschreven.
Ook hier blijkt dat attitudes en vaardigheden een heel belangrijke rol spelen.

Verantwoording van het vak binnen de opleiding

Onderhandelen doe je je hele leven lang, de hele dag door. Je onderhandelt met je partner, met je kinderen, met je vrienden, met je werkgever met de collega’s, enzovoort. Onderhandelen is ook in het sociaal werkdagelijkse kost.  De context, het woordgebruik en de stijl zijn misschien wel anders…

•    een personeelswerker is vertrouwd met loononderhandelingen

•    een cultureel programmeerder onderhandelt en engageert diverse artiesten, maakt deals met andere culturele producenten

•    een maatschappelijk werker onderhandelt vaak in functie van belangen van cliënten

•    elke beleidsnota in functie van subsidiëringi s een vorm van schriftelijke onderhandeling

Als sociaal werker zal je wellicht ook geconfronteerd worden met conflicten. Vandaar dat enig inzicht noodzakelijk is in hoe conflicten tot stand komen en kunnen escaleren. 

Bemiddelenis een manier om met bepaalde conflicten om te gaan.

Deze cursus geeft hiervoor een aantal handige tips en tricks mee. Aan de hand van rollenspelen wordt de competentie ‘bemiddelen’ ingeoefend.

Situering van het opleidingsonderdeel in het curriculum

De cursus sluit aan bij het opleidingsonderdeel sociale vaardighedenen gesprekstechnieken.

Deel I onderhandelen

1. Inleiding

2. Onderhandelen: een plaatsbepaling

3. Het onderhandelingsmodel van mastenbroek

4. Het beïnvloeden van de procedures

5. Het beïnvloeden van de inhoud

6. Het beïnvloeden van de sfeer

7. Het beïnvloeden van de machtsbalans

8. Het beïnvloeden van de achterban

9. De kern van het onderhandelingsmodel

Deel II conflicthantering

1. Inleiding

2. Definitie van een conflict

3. Beschrijving van een conflict

4. De vijf conflictsferen

5. De escalatieladder

6. Conflictpreventie en verwijzing

7. Conflicthanteringsstijlen

Deel III bemiddelen

1. Inleiding

2. Het bemiddelingsproces

3. Fase 1: de voorbereiding

4. Fase 2: de exploratiefase

5. Fase 3: de oplossingsgerichte fase

6. Schema bemiddelingsfasen

Deel IV: 

boek: Excellent onderhandelen (W. Ury & R. Fisher): deel I,  II en II

Voor het vak methodiek maatschappelijk werk staan volgende DLR’s centraal:

Centrale DLR

De PBa sociaal werk hanteert de mensenrechten en sociale rechtvaardigheid als maatstaven en perspectief voor zijn handelen. Hij kan zijn handelen verantwoorden aan de hand van een (beroeps)ethisch discours. Hij is zich daarbij steeds bewust van zijn positie.

Contact leggen en oriënteren 

De PBa sociaal werk legt en onderhoudt authentieke contacten en realiseert een professionele relatie met belanghebbenden in hun sociale context. 

De PBa sociaal werk hanteert verbale en non-verbale communicatie- en interactievormen, aangepast aan de aard van de sociaal-agogische processen. 

De PBa sociaal werk maakt een inschatting door in dialoog te treden met de belanghebbenden, inzicht te ontwikkelen in hun functioneren (als individu/groep, in relatie tot anderen en in de maatschappelijke context) en een breed geheel van bronnen te consulteren en te interpretere 

Stimuleren tot zelfontwikkeling 

De PBa sociaal werk onderzoekt de mogelijkheden van de belanghebbenden (als individu/groep, in relatie tot anderen en in de maatschappelijke interculturele context), met het oog op een systematische en systemische benadering van de situatie. 

De PBa sociaal werk stimuleert en ondersteunt de belanghebbenden bij het (h)erkennen en aanpakken van noden en verwachtingen en bij het ontwikkelen van talenten, rekening houdend met de draagkracht van alle betrokkenen. 

Studiemateriaal

Voor de cursus onderhandelen en bemiddelen wordt gebruik gemaakt van twee bronnen:

1. cursus onderhandelen en bemiddelen (via cursusdienst)

Deze cursus wordt schriftelijk geexamineerd waarbij het examen bestaat uit vragen die toetsen naar theoretisch inzicht en toepassing op
concrete casuïstiek. 

Deel I onderhandelen
1. Inleiding
2. Onderhandelen: een plaatsbepaling
3. Het onderhandelingsmodel van mastenbroek
4. Het beïnvloeden van de procedures
5. Het beïnvloeden van de inhoud
6. Het beïnvloeden van de sfeer
7. Het beïnvloeden van de machtsbalans
8. Het beïnvloeden van de achterban

9. De kern van het onderhandelingsmodel

Deel II conflicthantering

1. Inleiding
2. Definitie van een conflict
3. Beschrijving van een conflict
4. De vijf conflictsferen
5. De escalatieladder
6. Conflictpreventie en verwijzing
7. Conflicthanteringsstijlen

Deel III bemiddelen

1. Inleiding
2. Het bemiddelingsproces
3. Fase 1: de voorbereiding
4. Fase 2: de exploratiefase
5. Fase 3: de oplossingsgerichte fase
6. Schema bemiddelingsfasen

2. boek 'excellent onderhandelen' (R. Fisher, W. Urt, B. Patton) 

R. Fisher, W. Ury, B. Patton, Excellent onderhandelen, Business Contact, 2010, 158 blz. 

De studenten lezen dit boek en ontvangen een uitgebreide reeks examenvragen voorafgaand. Deze vragen - die een uitgebreide 
uitwerking vergen - kunnen ze tijdens het studeren beantwoorden. Op het examen wordt één vraag omtrent het boek 
getrokken. 

Inhoud

In dit opleidingsonderdeel  zullen de studenten leren wetten ( in ruime zin ) opzoeken en informatie terugvinden rond die wetten. Vervolgens zullen ze leren om wetten te begrijpen en te interpreteren.

Studiemateriaal

Er is een cursus van de docent beschikbaar.

Daarnaast staan de verschillende oefeningen op toledo. Na de les verschijnen ook de oplossingen op toledo.

Toelichting werkvorm

Dit vak omvat  één  theorieles waarin, naast een uitleg over de bronnen van het recht en de totstandkoming van wetten, uitleg gegeven wordt hoe de studenten tewerk moeten gaan bij het opzoeken van wetten ( rechtspraak en rechtsleer ).

De overige vier lessen zijn praktijklessen waarin de studenten zelf aan de hand van een juridisch probleem de betreffende wetgeving dienen op te zoeken en de wetten te  interpreteren.

In uitzonderlijke omstandigheden kan een deel van de contactmomenten op de campus vervangen worden door een online alternatief.

Komt ook voor in andere opleidingsonderdelen

• V3F494 : Basismethodieken 2

Inhoud

Aan de hand van het opleidingsonderdeel ‘Rapportering en Verslaggeving’ worden de studenten aangemoedigd en ondersteund om bewust bezig te zijn met het schrijven van rapporten en verslagen. Op basis van informatie, aanbevelingen en door middel van toepassingen, leert de student een eigen vlotte schrijfstijl hanteren, aangepast aan de doelstellingen van het rapport of verslag en de doelgroep, dus de lezer(s). Verschillende tekstvormen krijgen de aandacht zoals; het vergaderverslag, het reflectieverslag en in het bijzonder de cliëntrapportage. De cursus bekijkt het schrijven en het resultaat daarvan, de tekst, vanuit verschillende invalshoeken.

Studiemateriaal

De cursus bestaat uit:

Het boek: Ter Horst J., Rapporteren in de hulp- en dienstverlening, coutinho Bussem

Toledo: PowerPoint presentaties, sjablonen, oefeningen en opdrachten

Toelichting werkvorm

Het opleidingsonderdeeld bestaat uit hoorcolleges gericht op het aanbrengen van informatie en aanbevelingen en uit werkcolleges gericht op de toepassing ervan. Samen gaan we de confrontatie aan met de tekst en het schrijfproces, de confrontatie met het lege witte blad. Aandacht gaat naar de basisvaardigheden van schriftelijke communicatie, het schrijven als een gefaseerd geheel en de techniek en methode van het rapporteren met de focus op cliëntrapportage. In uitzonderlijke omstandigheden kunnen contactmomenten op de campus vervangen worden door een alternatieve werkvorm.